Somun

Bağlantı elemanları içerisinde en yoğun şekilde kullanılan somun, cıvata ve saplama gibi diğer bağlantı elemanları ile birlikte kullanılan somunlar kullanımı basit parçalardır. Vida kanallarına sürtünme kuvveti ile elemanların birbirine bağlanmasını sağlar. Yazımızda somun çeşitleri, somun kullanım alanları ve somun ölçüleri gibi konuları ele alacağız.

Somun Ne İşe Yarar?

Ortasında bulunan delikler vasıtasıyla, cıvataların bağlantı yapılan parçaya güçlüce bağlanmasını sağlamaktadır. Bir cıvata ile kullanılacak somunun daha çok döndürülmesi, o parçanın sağlamlık oranını arfttırmaktadır.

Somunlar özellik ve şekillerine göre çeşitlere sahiptir. Özellikle cıvata ya da vida ile birbirini tamamlar. İnşaat, mobilya, otomotiv ve makine gibi sektörlerde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.

Somun Kullanım Alanları

Somun ortasından cıvata ya da vidanın geçtiği delik, cıvatanın takılacağa yere kuvvetlice birleşmesini sağlamaktadır. Cıvata ile birlikte kullanılacak somun, ne kadar güçlüce sıkılırsa, sağlamlık o oranda artmaktadır.

Birçok çeşidi bulunan somunun, kullanım alanları da bir o kadar geniştir. Cıvatanın kullanıldığı yerlerde somun da kullanılabilmektedir. Makine, otomotiv, beyaz eşya, küçük ev aletleri, mobilya, gıda ve sağlık gibi daha birçok endüstriyel alanlarda kullanılabilmektedir.

Somun Ölçüleri

Cıvata gibi bağlantı elemanlarını parçalara sıkıca bağlanmasını sağlayan somun kullanım alanlarına göre farklı ölçülerde olabilmektedir. Burada iki çeşit somun ölçüm yöntemi vardır. Bunlar sargılı kısım ve altıgen olan şeklin genişliği ile somun ölçüleri alınmaktadır. Sağlamlık istenen yerlerde kaliteli somun ve kaliteli cıvata kullanmak gerekmektedir. Somun kalitesi tek haneli rakamlarla belirtilmektedir.

Somun Dayanım Sınıfları

Somunun ortasında kılavuz çekilmiş dişler, üretilen ölçü standartlarına göre metrik ve inç olarak kullanılmaktadır. Üretim malzemeleri dayanım gücüne göre sınıflandırılmaktadır. Somun dayanım sınıfları 4, 6, 8 gibi sayılardan oluşmaktadır. Cıvatanın imal edildiği malzemenin N/mm² cinsinden çekme dayanımının 1/100’ünü ifade etmektedir. Somuna uygulanması gereken en yüksek gerilim, dayanım sınıfı değerinin 10 katıdır. Örneğin dayanım sınıfı 6 olan bir somunun dayanım sınıfı değeri: 6 x 100 = 600 N/mm², maksimum gerilim değeri ise 60 kg/mm²’dir. Bağlantı elemanları seçiminde, somun dayanım sınıfı, cıvata dayanım sınıfına denk olması uygun olur.

Somun Çeşitleri Nelerdir?

Somunlar kullanım alanlarına göre farlı çeşitlerde üretilmektedir. En çok tercih edilen modeller:

Altı Köşe, Altı Köşe Kör, Kare Kaynak, Kare, Boru Dişi, Flanşlı, İnce Taçlı, Altı Köşe Perçin, Fiberli Flanşlı, Pres, Birleştirme, Uzatma, Altı Köşe Kaynak, Kontra, Kelebek Somun, Ağır Yük Somunu ve Ağaç Somunu gibi çeşitleri mevcuttur.

Somun hangi yöne açılır?

Sökülüp takılan alet ya da parçalar sağ el kuralına göre üretilmektedir. Bu nedenle somun sağa döndürülerek montajı yapılır, sola döndürülerek açılır.

Somun Anahtarı

Somun anahtarları, bağlantı elemanlarını söküp takmayı sağlayan alettir. “U” harfine benzeyen açık ucu birde başı dörtgen, altıgen gibi farklı şekillerde olan kapalı ucu mevcuttur. Bir diğer adı da İngiliz anahtarı olarak bilinmektedir. Genellikle cıvata, imbus, setskur gibi bağlantı elemanlarını açma amaçlı somun anahtarları kullanılmaktadır.

Somun Ölçüleri ve Fiyatları

Tüm bu bağlantı elemanlarının metrik ölçülerine göre cıvata somun ölçüleri belirlenmektedir. Bu çeşitlilik cıvata somun fiyatları için de aynı şekilde devam etmektedir. Bağlantı elemanlarının metrik ölçülerine göre, somun anahtarı ölçüleri de milimetre (mm) cinsinden belirlenmiştir. Cıvata somun fiyatları da bu ölçülere göre değişmektedir.